کودکان ما در این دوره دیگر کودکی نمی کنند، چون پدرها و مادرها و حتی بعضی از معلمان والدین خوب و مسئولی شده ایم! و اجازه نمی دهیم آنها کودکی کنند؛ حتی از طبیعت لذت بردن را از آنان دریغ می کنیم و یا کارهای دستی انجام دهند و روی برگ های پائیزی راه بروند و صدای خش خش برگ ها را بشنوند و یا در زیر باران لذت خیس شدن را تجربه کنند .کودکان باید احساس کنند و با تجربیاتشان بزرگ شوند.
همه هراس ها را باید از آنان گرفت و اجازه دهیم که بچه ها کارهای هنری انجام دهند، چراکه انجام کارهای هنری مقدمه اندیشیدن برای بچه هاست و به ایده ها و کارهای دستی آنها باید احترام گذاشت و فعالیت هنری مجالی است برای تفکر، هدف این است که قوه خلاقه کودکان را بیدار و شکوفا کنیم.
اگر مربیان و اولیاء کودکان به هنر کاردستی بهای لازم را دهند شاهد رشد و بالندگی و ظهور هزاران استعداد برجسته در رشته های گوناگون در کشورمان، در آینده خواهیم بود.
استاد محمد ظاهری از کارشناسان سازمان پژوهش و برنامه ریزی وزارت آموزش وپرورش می گوید: «برای تربیت شهروند سالم نیاز به انجام کارهای هنری از جمله موسیقی، نقاشی، کاردستی و… نیاز می باشد و هدف موزیسین و… نیست و هدف نهایی تربیت شخصیت سالم از جنبه های روحی و روانی می باشد و تربیت هنری یعنی: 1- ایجاد فضایی که کودکان به دور از معیارها و چارچوب های بزرگسالان آزادانه تخیل و اندیشه کنند. 2- حواس آنها تقویت شود و ظرفیت های نهفته هوش و تفکر آنها پرورش یابد و احساسات آنها توسعه پیدا کند.»
پدرها و مادرها نیز با راهنمایی صحیح و اصولی می توانند قدرت پویایی و استدلال را ضمن انجام فعالیت های هنری در کودکان بیدار و به کار اندازند.
بچه ها دنیای هنر و کاردستی را دوست دارند، پس انتظار به حقی است که بگذاریم آنها با ارائه و انجام کارهای دستی اعتماد به نفس پیدا کنند. بدون اغراق یکی از پرجاذبه ترین و مؤثرترین راه پرورش کودکان استفاده از کارهای دستی است و بی اعتنایی به کاردستی نادیده گرفتن اهداف تربیتی است. کاردستی حس های پنج گانه را هماهنگ می کند و نوعی سلامت را برای فراگیران به وجود می آورد. یکی ازاهداف اآموزش در مراکز کانون تربیت دینی، اخلاقی، اجتماعی و… است و شالوده اش استعداد و توانایی های کودکان و نوجوانان است و اگر کنجکاویشان برانگیخته نشود قدرت عقلانیشان به کار نمی افتد. ما به عنوان یییک مربی با فعالیت نقاشی و کاردستی و دیگر هنرها می توانیم آنها را در راه رسیدن به تقویت ذهنیشان یاری دهیم و حتی بر این باورند که بسیاری از کودکان و نوجوانان ناسازگار از طریق همکاری با همکلاسی ها در یک گروه هنری فکرشان را در جهت پیشرفت می توان تغییر داد.
هر مربی و پدر و مادری که به امر مهم کاردستی عنایت و توجه داشته باشد ذوق، ابتکار و خلاقیت و شکوفایی استعدادها را برای کودکان در جامعه اشاعه می دهد. کودک در ضمن انجام کارهای دستی یاد می گیرد چگونه خود را اداره کند و چگونه با دیگران ارتباط برقرار کند و چگونه راه حل ها را پیدا کند و هنگامی که به ساختن وسیله ای و یا تکمیل آن مشغول می شود در واقع حس مسئولیت و اعتماد به نفس او بیدار شده و پرورش می یابد. کاردستی نوعی بازی فکری به حساب می آید و بوسیله آن می اندیشد و باید به او فرصت و اجازه لازم را داد تا قوه خلاقیت خود را از بند آزاد و بکار اندازد و اگر برای بیان اندیشه اش آزاد باشد راه ترقی و پیشرفت طبیعی او باز می ماند و به آسانی می تواند رشد ذهنی خود را بارور کند. انجام کاردستی توسط کودکان به عقیده اکثر کارشناسان امر آموزش و روانشناسان، تمام حواس ها را به توازن و هماهنگی می رساند و کودک را تحریک می کند تا اعضای مختلف بدن به کار بیفتد تا موجب رشد و شکوفایی استعدادهایش گردد.
در انجام هنر کاردستی شناخت کودک از محیط و چیزهای پیرامونش بیشتر می شود.
یادمان باشد منظور از انجام کارهای دستی تربیت متخصص نیست، بلکه هدف اصلی، بهتر آموختن، تقویت توانایی و شکوفایی استعدادهای گوناگون و کمک به تربیت اجتماعی دانش آموز است.
به وسیله کاردستی کودکان احتیاجات روانی و امیال خود را ارضاء می کنند و قادرند نقشه هایی برای حل مسائل خود طرح نمایند و حتی مقررات اخلاقی و اجتماعی را ضمن کار گروهی یاد می گیرند و درست و نادرست را نیز تجربه می کنند و دقت و تصور در آنان تقویت می شود. امروزه در اکثر کشورهای پیشرفته در سال های آغازین مدرسه و حتی قبل از مدرسه به کار عملی کاردستی اهمیت زیادی می دهند تا آنجایی که کودکان پس از گذشت چند سال از تحصیلشان دست به ابتکارات جالبی می زنند. کودکان در سال های آغازین تحصیل از طریق به کارگیری حواس و کاربرد استعدادها مانند کاردستی و دیگر هنرها با طبیعت و زندگی آشنا می شوند و راه برخورد با مشکلات را درمی یابند و با واقعیتی آشنا می شوند که در زندگی دچار مشکل و مسائلی می شوند که باید برای آنها با قدرت اندیشه و تعقل راه حل هایی پیدا کند.
بنابراین در این دوره از زندگی آنان نقش مربیان و اولیاء مشخص می شود و مربیان آگاه و روشن بین می توانند تعلیم نقاشی و کاردستی را آن چنان آموزش و یا هدایت نمایند که کودکان فقط تماشاگر نباشند، بلکه آنان در ساختن وسایل و ابزار و اسباب بازی ها دخیل باشند و کاربردها و فایده های آنها را درک کنند.
اولیاء و مربیان نباید شک کنیم که کارهای دستی در دوره تحصیل برای سرگرمی و وقت گذرانی نیست، بلکه وسیله ای برای فراگیران است تا به کمک آن نقش واقعی خود را در جهان یافته و شخصیت خود را نیز پرورش دهند و از همین رو انجام کارهای دستی یکی از بهترین ابزار تربیت شناخته شده است، چون بازی های ذهنی آرام، کاردستی و نقاشی و… به طور کلی فعالیت هایی هستند که با دستکاری کودک توأم است و تجارب تربیتی گرانبهایی را برای کودکان به وجود می آورد.
زیرا در موقع ساختن کاردستی به آنها اجازه داده می شود که بیندیشند، ببینند، دست بزنند، عمل کنند و… آن وقت است که اتفاق تازه ای رخ خواهد داد و کودک نیز به غنای فکری و عاطفی خواهد رسید و محرومیت کودک از محرک کاردستی قابل جبران نیست و در دوره های بعدی رشد باعث اخلال می شود و اگر برنامه های آموزشی متناسب با سن کودک باشد بسیاری از مشکلات را حل می نماید و نشاط و شادابی و رضایت خاطر او را موجب می شود و کودکان ،فعال، پرانرژی و علاقمند به کارهای
دستی و کنجکاو هستند و به پرسش در محیط و افراد و چیزهای موجود می پردازند، چرا که آماده و علاقمند به یادگیری هستند.
گفتیم که هنر کاردستی به تقویت حواس پنج گانه کمک شایانی می کند و چون حواس تنها وسیله ارتباطی مستقیم فرد با عالم خارج است اهمیت و ارزش حواس و همین طور نقش محرک هایی مانند کارهای دستی که می توانند حواس ما را ورزیده کنند را نمی توان منکر شد.
کاردستی در به کارگیری عضلات و حواس مختلف کودکان و در نتیجه به وجود آوردن شناخت وافزایش دادن مهارت های جسمی، حسی و روانی و ذهنی آنها بیش از پیش روشن و مشخص می شود. مربیان باید در برانگیختن خلاقیت در کودکان تلاش بیشتری کنند تا در نهایت کودکانی سالم با اندیشه های پربار و خلاق تر تربیت شود.
در عرصه کارهای دستی بیش از آن که نتیجه و محصول کار جالب باشد، اجرای آن اهمیت دارد، چون کودک احساس می کند کاری مربوط به خودش را انجام می دهد و به قدرت و توانایی خودش پی خواهد برد و محفوظش می دارد.
ساختن با گل و شکل سازی با مقوا، کاغذهای رنگی، چسب و… ساختن با چوب و حتی چیزهای دور ریختنی برای فراگیران لذت بخش است. تهیه کاردستی با گل از کارهای مورد علاقه کودکان است و هر سنی نمونه سازی با گل را دوست دارند و در کار با گل چون امکان کپی برداری از اشیاء کمتر وجود دارد، قوه خلاقیت کودک را به کار می اندازد، شناسایی کودک به اشکال ساخته شده افزایش می یابد، ارزش آن را درک می کند و نوعی پرسش گری برایش به وجود می آورد.
می توان از مواد و مصالح دیگری نظیر چوب و… برای بچه ها موقعیت های نشاط آور ایجاد کرد. با مقوا، کاغذهای رنگی و چسب و قیچی و حتی چیزهای دور ریختنی و بی استفاده کارهای دستی لذت بخشی تهیه کرد، چرا که بریدن کاغذ با قیچی و چسباندن آنها به هم هماهنگی دست ها و چشم ها را موجب می شود و دقت را نیز افزایش می دهد. اولیاء با مهیا کردن وسایل کاردستی و مربیان با هدایت خلاقانه خود، کودکان را جهت تجربیات تازه پرورش دهند. ساخت کارهای دستی را جزئی از زندگی کودکان قرار دهند و کمک اولیاء و مربیان باید به موقع احتیاج باشد و اگر احتیاج حقیقی باشد راهنمایی صورت پذیرد و در صورت اشتباه از طرف کودک، آنان را راهنمایی و تشویق کنید، چون موارد گفته شده سبب افزایش علاقه و انگیزه برای انجام کارهای دستی می شود.
ایجاد نمایشگاه از کارهای دستی آنان در کانون و…باعث پیشرفت فراگیران در تمام زمینه ها و بالاخص به دست آوردن استقلال فکری و امنیت روانی و اعتماد به نفس می شود و نیز بزرگی را از کودکی می آموزند.
انتظار می رود که اولیاء و مربیان با همدیگر در جهت رشد کودکان و نوجوانانمان در انجام کارهای دستی در خانه و در کارگاههای هنرهای دستی و کاردستی در مراکزهای کانون و ….آنها را خلاقانه پرورش دهیم برای ایرانی آباد و خلاق.
.
منابع :
.http://koodak24.ir
قـبـلـی
