راهنمای انتخاب و کاشت نهال

برای خرید نهال به نهالستان های معتبر و دارای مجوز مراجعه کنید. درانتخاب نهال باید از نهال های پیوندی که از طریق بذر تولید شده اند استفاده نموده واز مراکزی که به تائید مراکز جهادکشاورزی رسیده باشد خریداری شود.نهالها باید دارای شناسه یا لیبل باشند و تا زمان اولین باردهی باید لیبل را حفظ کرد تا از اصالت نهال مطمئن شویم.در هنگام خرید نهال، توجه داشته باشید که نهالهای خوش فرم که دارای تنه و ریشه سالم هستند را انتخاب کنید. نباید در نهالهای پیوندی محل پیوند از طوقه نهال ۲۰-۱۵ سانتی متر فاصله داشته و خیلی برآمدگی نداشته باشد.

نهال های آلوده به آفات و بیمار را حذف کنید ، چرا که آسیب های جبران ناپذیری را به باغ خواهند زد. برای موفقیت بیشتر، نهالهای پیوندی یک یا دوساله را انتخاب کنید.

نهال باید از رشد متوسط برخودار باشد، نهالهای خیلی کوچک و خیل بزرگ برای کاشت مناسب نیستند.نهال باید در زمان خواب از زمین کنده شود.

در زمان کندن نهال زمین نباید یخ زده باشد. نهالها را بلافاصله پس از انتقال کاشت کنیم و اگر بهر دلیل این امکان وجود نداشت، در یک منطقه از باغ که آفتابگیر نباشد، شیاری کند. و ریشه نهالها را داخل شیار قرار داده، روی آن را خاک مرطوب بریزید.
زمان کندن نهال رطوبت خاک باید در حد گاورو باشد. از کندن نهال در زمین گل و خشک خودداری کنید.توجه داشته باشید در زمان حمل و نقل، ریشه نهال در معرض هوا قرار نگیرد.

توجه داشته باشید نهالهایی که از سایر استانها تهیه می شوند باید گواهی قرنطینه حفظ نباتات را داشته باشند.نهالها را باید با پلاستیک، چادر، برزنت بپوشانیم یا از کامیونهای کانتینردار استفاده کنیم.

در هنگام کاشت درخت به نیازهای گرده افشانی آن توجه داشته باشید. لذا به گونه ای باید نقشه باغ را طراحی کرد که گرده افشانی بطور کامل انجام گیرد.

.

نهال های گونی پیچ شده :

بعضی از نهال ها را به دلیل حساسیت بالا و پس از برداشت از نهالستان همراه با خاک اطراف ریشه اش درون گونی پیچیده و با نخ می بندند . این گونه نهال ها نیز حساس هستند و برای کاشتشان باید عمق خاک را کمتر از اندازه ی خاک همراهش حفر کرد به طوری که نهال ۵ سانت کمتر نسبت به حالت گونی پیچ درون خاک باشد . پس از کاشت نیز خوضچه ای اطراف نهال ایجاد کنید و پس از اضافه نمودن کود مناسب افدام به آبیاری نمایید .

.

نهال های ریشه عریان :

این نهال ها به دلیل اینکه مستقیم از روی خاک برداشته شده و به فروش می رسند تنها در اواخر زمستان و اوایل بهار و قبل از بیدار شدن درخت قابل خریداری هستند . در زمان خریدن این نوع نهال به سلامت کامل ریشه ، ساقه و طراوت نهال دقت کامل را داشته باشید . برای کاشت این نوع نهال باید ابتدا ریشه هاب در هم تنیده را هرس کرد . سپس گودالی به عمق گودالی که نهال از آن برداشت شده حفر کرد و عرض این گودال باید به گونه ای باشد که ریشه ها در هم پیچ نخورند . نهال باید همان اندازه که در نهالستان بود در خاک فرو رود و پس از انمام مراحل کاشت و افزودن کود به صورت حوضچه ای آبیاری شود .

۱-برای خرید نهال مورد نیاز خود ، دقت کامل داشته باشید و نهال های مرغوب و مطمئن را از نهالستان های دارای مجوز تهیه کنید. (نهال هایی که به روش سنتی کشت می شوند و در دکه ها و حاشیه خیابان ها فروخته می شوند، شناسنامه نداشته و سلامت و اصیل بودن آنها، بررسی و تأیید نشده است.)

۲-همه نهال ها باید دارای برچسب باشند و روی این برچسب‌ها نوع پایه ، نوع پیوندک ، شماره شناسه ، سال تولید ، شرکت تولیدکننده نوشته شده است پس حتما دقت کنید که نهالی که می خرید دارای این برچسبها باشد.

۳-نهال باید حداقل طول ۱۲۰  سانتی متر را داشته باشد.

۴-نهال باید حداقل قطر یک مداد را داشته باشد.

۵-دقت شود که نهال و عاری از هرگونه بیماری ، آفت باشد.

۶-نهال حتماً باید به اندازه کافی ریشه تولید کرده باشد ، ۳ الی ۴ عدد شاخه فرعی داشته باشد و فاصله این شاخه ها از هم ۲۰ سانتی متر بوده و با زاویه باز به این معنی که نهال اسکلت اولیه خود را تشکیل داده است.

۷-یک نهالستان موظف است که هنگام خرید نهال شما را به محل خزانه راهنمایی کرده و نهال را آنجا از خاک خارج کرده و به شما تحویل دهد نه اینکه در کنار خیابان به صورت دسته روی هم جمع کنند و توصیه می‌شود که از نهالستان هایی که به این شیوه اقدام به فروش نهال می‌کنند خرید نکنید.

۸-از نهالستان مربوطه گواهی بهداشت را درخواست کنید.

۹-پس از اتمام خرید حتما فاکتور فروش را از نهالستان دریافت کنید و این فاکتور را تا چندین سال حفظ کنید چون این فاکتور فروش و همچنین برچسب هایی که بر روی نهال ها زده شده است به عنوان یک تضمینی است که اگر پس از چندین سال باغ شما آن چیزی که شما انتظارش را داشتید نشود می توانید ۱۰ برابر هزینه ای را که تا این موقع به باغ خود صرف کرده اید و بعد از این مدت با شما همان باغ مورد انتظار از لحاظ نوع میوه نشود و به عبارتی شلیل، شفتالو شود دریافت کنید.

کار را می توانید از طریق جهاد کشاورزی و به واسطه مجوزی که نهالستان از جهاد کشاورزی دریافت کرده است پیگیری کنید.

منطقی است که نهالستان برای اینکه همچین جریمه های سنگینی را پرداخت نکنند و همچنین ادامه ی کسب و کار خود را تضمین کنند مجبور است که کار خود را به بهترین شکل ممکن انجام دهد.

۱۰-بلافاصله بعد از خرید نهال اقدام به ضد عفونی و بعد از آن هم به کشت نهال بپردازید.

۲- کاشت نهال در زمین اصلی با انجام امور ذیل ازسالم بودن گیاه مطمئن گردید:
الف)ریشه ها : دچار پیچ خوردگی ، تابخوردگی و گره خورده نباشند، ریشه ها را از نظر سوختگی ،سرما زدگی ، پوسیدگی و یا بیماری مورد بررسی قرار گیرند
ب) اندام هوایی : پوست نهال صدمه ندیده باشد ،آلوده به بیماری و حشرات نباشد و نهال ها سالم با الگو های رشد طبیعی و پربنیه و خوب باشند.
ج)نهال انتخابی باید پرریشه و چند شاخه بوده و ظاهری صاف و کشیده داشته باشد. نهالی که چند شاخه باشد ، بهتر و زودتر بار می دهد.

۳-نهال پیوندی باید دارای پایه و پیوندک مشخص باشد. عدم تطابق پایه و پیوندک نهالی نامتناسب را به‌وجود آورده و از بین رفتن آن را در پی خواهد داشت.

۴-از نظر سن نهال پیوندی باید یکساله (از زمان پیوند) و یا دو ساله (از زمان کاشت بذر در خزانه) سن داشته باشد. نهال های خیلی جوان و کمتر از یک سال و یا نهال های مسن و بیشتر از دو سال سن برای احداث باغ مناسب نیستند ولی گاهی برای واکاری درختان خشکیده در باغ احداث شده می توان از نهال های دو ساله نیز استفاده نمود.

۶-نهال پیوندی باید ساقه ای عمودی داشته باشد و از محل پیوند به طور مستقیم به طرف بالا رشد کرده باشد و گره یا زاویه ای با پایه پیدا نکرده باشد به عبارت دیگر تنها نهال نسبت به سطح زمین عمود باشد.

۷-همچنین نهال مرغوب نهالی عاری از هرگونه آفت، بیماری، نماتد و علف‌های هرز انگل می  باشد و از هر نظر مورد تأیید کمیته فنی نظارت بر تهیه و توزیع نهال سازمان جهادکشاورزی بوده و دارای گواهی سلامت و بهداشت و کنترل کیفیت باشد.

.

• نهال را کی بکاریم؟ کی نکاریم؟

برخی‌ها فکر می‌کنند که در تابستان که فصل سرسبزی و بار دادن درختان به‌حساب می‌آید و آب و هوا هم مناسب است می‌توان نهال کاشت، اما اگر این کار را بکنید خیلی به گرفتن درخت امیدوار نباشید. یادتان باشد کاشت بوته در اواخر بهار یا تابستان به‌دلیل گرما ممکن است باعث از بین رفتن آن شود. بهترین زمان برای کاشت یک درخت اواخر زمستان یا اوایل بهار است. روز درختکاری که همین امروز است زمان مناسبی برای کاشت درختان محسوب می‌شود. حالا چرا زمستان؟ چون معمولا هنگام خواب نهال، زمان مناسبی برای کاشت آن است. در روزهای یخبندان یا در روزهایی با باد شدید، به هیچ‌وجه درخت نکارید. البته زمان کاشت نهال‌های گلدانی از این قاعده مستثنی است، زیرا جابه‌جایی و کاشت آنها در تمام طول سال عملی است.

.

• چه نهالی را انتخاب کنیم؟

توصیه عمومی کارشناسان این است که سراغ درختان مثمر بروید. البته در انتخاب مثمرها هم باید به نکاتی توجه کنید. مثلا با توجه به وضعیت بحرانی آب، کاشت درختانی مثل توت، هلو، آلو، آلبالو، گردو و… خیلی درست نیست. برخی از غیرمثمرها مثل چنار، سپیدار، صنوبر و بید مجنون هم زیاد به آب نیاز دارند. می‌توان سراغ درختان میوه‌ای مانند انجیر، انگور، انار، زیتون و… رفت که هم مثمر هستند و هم به آب کمی نیاز دارند. البته باز هم حواستان به اقلیم شهرتان باشد.

.

• یک نهال استاندارد چه ویژگی‌ای دارد؟

ممکن است نهال شما از ابتدا، یک نهال سالم نباشد. ازجمله مهم‌ترین ویژگی‌های یک نهال سالم می‌توان به یکساله بودن نهال، نداشتن ریشه غیرطبیعی و چنگالی، خمیده یا پیچ خورده نبودن ریشه نهال در محدوده طوقه، داشتن ریشه کافی، سالم، بدون گره و بدون علائم غیرطبیعی، یک تنه و ایستاده بودن، شروع شاخه‌بندی از ارتفاع مناسب، داشتن جوانه‌های سالم و خفته، نداشتن هرگونه علائم آلودگی، زخم و آثار حمله آفات و بیماری‌های مختلف و همچنین داشتن قطر2تا5 سانتی‌متری ساقه نهال در بالای محل پیوند و متناسب با ارتفاع نهال اشاره کرد.

.

• نهال‌ را کجا بکاریم؟ کجا نکاریم؟

فرض می‌کنیم که شما می‌خواهید در باغچه خانه‌تان یا در باغچه‌های شهری اطراف خانه‌تان درخت بکارید. نخستین نکته این است که جاهایی مانند کنار تیرهای برق یا حریم کابل‌های تلفن و لوله‌کشی‌های گاز، مکان‌های مناسبی برای کاشت درخت نیستند. حتما نگاهی به دور و بر جایی که می‌خواهید درخت بکارید بیندازید. اگر ساختمان‌تان را تازه ساخته‌اید و باغچه‌ای کوچک در گوشه حیاط درنظر گرفته‌اید احتمالا بقایای مصالح ساختمانی مانند گچ و سیمان در خاک باغچه باشد. این مواد را باید از باغچه خارج کنید و مخلوط خاک زراعی مرغوب همراه با کود حیوانی و ماسه حداقل به ارتفاع نیم متر و حتی بیشتر در باغچه بریزید. حتما برای انتخاب خاک مناسب مشورت بگیرید.

.

• چطور نهال را حمل کنیم؟

انتقال نهال به محل کاشت هم اهمیت دارد. ترجیحـا نهال را از نزدیک‌ترین محل ممکن که دارای مجوز باشد تهیه کنید. رعایت این نکته برای جلوگیری از انتقال آلودگی‌های نباتی که با نهال جابه‌جا می‌شـوند بسـیار مهم است. ریشه نهال باید به‌طور کامل بدون خاک و گل باشد. این ریشه را باید با سموم قارچ‌کش ضدعفونی کرد. اگر قصد تهیه چند نهال دارید حتما آنها را در دسـته‌های چندتایی جابه‌جا کنید. معمولا استاندارد این دسته‌ها 25تایـی است. بسـته‌بندی ریشه باید در گونـی کنفـی نمدار یا پلاستیکی انجام شود.

.

• چطور نهال‌مان را بکاریم؟

حالا نوبت به مرحله نهایی کار رسیده است. گودالی آماده کنید. برای اندازه این گودال، نمی‌توان عدد دقیقی گفت. گودالی 2یا 3برابر عرض و طول ریشه حفر کنید. گودال بزرگ‌تر به شما این امکان را می‌دهد که به‌راحتی ریشه را درون آن قرار دهید و همچنین شروع رشد ریشه راحت‌تر می‌شود، اما یادتان باشد گودال بیش از حد عمیق یا کم‌عمق نباشد. حالا ریشه نهال‌تان را به آرامی در گودالی که آماده کرده‌اید قرار دهید و گودال را با استفاده از کود کمپوست پر کنید. البته اگر خاکی که از گودال برداشته اید غنی باشد نیازی به استفاده از کمپوست نیست.

.

• با نهال کاشته شده چه کنیم؟

تا وقتی که نهال‌تان پا بگیرد باید حسابی مراقب آن باشید، نهال مثل یک نوزاد است که در روزهای اول نیاز به مراقبت بیشتری دارد. پس از کاشت نهال تمامی مراقبت‌های زراعی از قبیـل آبیـاری، وجین علف‌های هرز، پاجوش‌گیری، مبارزه با آفات و بیماری‌ها، هرس و تربیـت درختـان بایـد در زمان مناسب خود انجام شود تا نهال‌ها به خوبی رشد کنند. برای این مراقبت می‌توانید از مشاوره کلینیک‌های گل و گیاه شهرداری‌های مناطق تهران یا افراد متخصص در این زمینه کمک بگیرید. همان ابتدا درخت کاشته شده را حداقل ۵ لیتر آب بدهید. پس از یکی، دو ساعت از کاشت درخت، دوباره آن را آبیاری کنید. واقعا نمی‌توان میزانی را برای آبیاری همه نهال‌ها و در همه اقلیم‌ها بیان کرد اما باید آن را مرتب و با توجه به آب و هوای منطقه و نیاز گونه درخت آبیاری کنید. انتخاب نوع نهال بستگی به اقلیمی دارد که در آن زندگی می‌کنید. با یک جست‌وجوی ساده می‌توانید گونه‌های بومی منطقه خود را بشناسید. در درختکاری نمی‌توان خیلی متفاوت بود و سراغ غیربومی‌ها رفت. مثلا اگر نخل خرما را در یک منطقه سردسیر بکارید توقع نداشته باشید میوه بدهد.

.
منابع :
.https://amlakepedar.com
.https://www.yjc.news
.http://dkeshavarzi.ir
.https://www.pelak.com