معایب کتک زدن کودک و روش‌های جایگزین

کتک زدن کودکان باعث نمی شود که آن ها مهارت های اجتماعی یا مهارت های کنترل کردن خود را یاد بگیرند. مطالعات همواره نشان داده اند که تنبیه بدنی خطر این که کودک مشکلات رفتاری پیدا کند را بالا می برد. اما چگونه می توان مطمئن شد که کتک زدن آسیب زا است؟ و وقتی بچه ها بد رفتاری می کنند از چه روش های جایگزینی می توان استفاده کرد؟

پژوهشگران کتک زدن بدون خطر را این گونه توصیف می کنند:” استفاده از نیروی فیزیکی برای ایجاد درد در کودک، بدون جراحت و به قصد اصلاح و کنترل رفتار او”

.

اما چه کسی دوست دارد که یک بچه را با تحمیل درد کنترل کند؟

قاعدتا هیچ پدر یا مادری از کتک زدن کودکش لذت نمی برد، اگر این کار را می کنند یا به دلیل این است که باور دارند کتک زدن، موثر ترین روش برای ایجاد انضباط در کودک است، یا به دلیل این است که در موقعیت پر استرسی قرار گرفته اند، از بد رفتاری کودک به شدت خسته شده اند و راه بهتری برای کنترل او به ذهنشان نمی رسد.

اما صرف نظر از موقعیت، تنبیه بدنی یک پدیده فرهنگی است که مردم تحت تاثیر زندگی در جامعه آن را می ‌آموزند.

همه پدر و مادر ها فرزندانشان را کتک نمی زنند. این بستگی به این دارد که در اجتماع آن ها این قضیه نرمال و پذیرفته شده باشد یا خیر. در بسیاری از فرهنگ ها کتک زدن رفتار قابل قبولی نیست.

وقتی مردم شناسان تکنیک های فرزند پروری در 186 فرهنگ متفاوت را بررسی کردند، متوجه شدند که تنبیه بدنی فقط در 40 درصد از این فرهنگ ها رایج بود. در بعضی گروه ها _ مانند قبیله های بومی_ تنبیه بدنی یا بسیار نادر بود یا به طور کلی اصلا وجود نداشت.

امروزه در بسیاری از کشور ها، مردم عقیده قبلی خود درباره نرمال بودن کتک زدن را زیر سوال برده اند و در صدد تغییر هستند.

از سال 1979 تا به حال؛ 54 کشور تنبیه بدنی را غیرقانونی کرده اند. ( ابتکار جهانی برای پایان دادن به تنبیه بدنی کودکان، 2019) آکادمی متخصصین اطفال آمریکا اخیرا توصیه نامه ای صادر کرده مبنی بر اینکه خانواده ها باید از همه فرم های تنبیه بدنی اجتناب کنند.

با این همه بعضی از خانواده ها هنوز تنبیه بدنی را ترجیح می دهند. به خصوص کسانی که به اصول فرزند پروری اقتدارگرا معتقد هستند.

اما پژوهش ها چه چیزی را درباره عواقب این کار نشان می دهند؟ روانشناسان اجتماعی هنوز مشغول تحقیق و مطالعه در این باره هستند اما بر سر خیلی از مسائل هم اتفاق نظر وجود دارد.

◉ نوزادان به هیچ وجه نباید تنبیه بدنی بشوند. این کار هیچ سودی ندارد. فقط و فقط آسیب و خطر دارد.

◉ کودکانی که تنبیه بدنی می شوند، به تدریج رفتارشان بدتر می شود. تحقیقات نشان می دهند که تنبیه بدنی ریسک این که کودک در آینده ضد اجتماعی و مضطرب بشود را بالا می برد. همچنین به احتمال زیاد روابط منفی و ناخوشایندی با پدر و مادر پیدا خواهد کرد.

◉ به عنوان یک تکنیک ایجاد انضباط، کتک زدن نسبت به روش فرزندپروری مثبت گرا تاثیر گذاری کم تری دارد. مطالعات بیان می کنند وقتی پدر و مادر از روش های فرزندپروری مثبت گرا و روش های تایید شده علمی، استفاده می کنند ، کودکان سازگارتر و همراه تر می شوند.

◉ اثرات نا مطلوب کتک زدن بسته به شدت، تکرار و مداومت و زمینه هیجانی آن، بیشتر می شود. وقتی بچه ای مرتبا یا با عصبانیت زیاد یا به وسیله اشیا تنبیه بشود، مشکلات رفتاری بیشتری پیدا خواهد کرد.

.

آیا موارد پیچیده تر هم وجود دارند؟

بله. بعضی از پدر مادر ها به تنبیه بدنی پناه می برند، زیرا فرزندان شان به شدت جسور و پرخاشگر هستند. این موقعیت ها دو طرفه اند: پرخاشگریِ کودک والدین را مجبور به برخورد فیزیکی می کند و برخورد فیزیکیِ والدین، کودک را پرخاشگرتر می کند.

این اتفاق به این معنا نیست که کتک زدن روش خوبی برای برخورد با گستاخی کودکان است. اما در چنین شرایطی نمی توان دقیقا مشخص کرد که تنبیه بدنی چه قدر در ایجاد پرخاشگری در کودک نقش داشته است.

همچنین ثابت شده است که تاثیرگذاری کتک زدن در فرهنگ های مختلف متفاوت است. کتک خوردن برای کودکانی که در جوامعی زندگی می کنند که تنبیه بدنی در آن ها رواج ندارد، آزاردهنده تر است.

.

اثرات کتک زدن کودکان

چگونه می توان فهمید که کتک زدن آسیب زا است؟

تنبیه بدنی همیشه با همه انواع مشکلات رفتاری، مرتبط بوده است. مشکلاتی شامل : خشم، پارانویا، شکست در مدرسه، تنظیم هیجان ضعیف و همدلی پایین.

این ارتباطات چگونه توضیح داده می شوند؟ یک احتمال این است که تنبیه بدنی در بدتر شدن مشکلات نقش دارد. به عبارت دیگر کتک زدن ممکن است به مرور رفتار کودک را بدتر کند.

این تئوری نگران کننده ای است، اما چگونه می توان آن را ثابت کرد؟ باید به 2 نکته توجه کرد .

.

1-باید کتک زدن را از بقیه مدل های تنبیه بدنی جدا کرد.

معمولا پژوهش ها انواع مختلف تنبیه بدنی را از هم جدا نمی کنند. مثلا در بررسی ها فرقی بین پس گردنی زدن یا تنبیه های خشن تر مانند زدن با اشیا، قائل نمی شوند. بنابراین مشخص نمی شود که چقدر از مشکلاتی که بعدا برای کودک پیش می آید، نتیجه یک پس گردنی و چقدر آن ها نتیجه بقیه تنبیه ها بوده است.

.

2- این ارتباط بین کتک خوردن و مشکلات رفتاری، نباید به دلایل دیگر ایجاد شده باشد

بعضی از بچه ها گستاخ تر و ناسازگارتر هستند و کم تر حرف گوش می دهند. احتمالا این کودکان بیشتر از کودکانی که خوب رفتار می کنند، کتک می خورند. اگر بخواهیم ادعا کنیم، ارتباطی بین کتک خوردن و مشکلات رفتاری وجود دارد، باید مطمئن باشیم این ارتباط به دلیل اینگونه تفاوت های بین کودکان ایجاد نشده باشد.

به طور معمول، بهترین راه، انجام آزمایش های کنترل شده و تصادفی است. ( آزمایش هایی که در آن ها تاثیر فاکتور های دیگر مثلا تفاوت های ذاتی بین بچه ها را از بین می برند ) اما در چنین موقعیتی، این کار غیراخلاقی خواهد بود. بنابراین پژوهشگران روش دیگری را انتخاب کرده اند: مطالعات آینده نگر

.

مطالعات آینده نگر

مطالعات آینده نگر به این صورت است که در آن ها، پژوهشگران موارد مشخصی را طی چند سال مورد مطالعه قرار می دهند. . آن ها رفتار افراد را چند وقت یکبار بررسی می کنند؛ به این صورت اگر تغییری در رفتارشان ایجاد شده باشد، آن را شناسایی و ثبت می کنند . در این روش پژوهشگران می توانند تاثیر تفاوت های فردی کودکان مانند پرخاشگری، هوش و ویژگی های دیگر را در نتیجه نهایی آزمایش، در نظر داشته باشند و به این ترتیب اگر یکی از این پژوهش ها به عنوان مثال نشان بدهد که کودکانی که بیش تر کتک خورده اند، بیشتر احتمال دارد حالات ضد اجتماعی پیدا کنند، این نتیجه کاملا قابل اعتماد خواهد بود.

و البته پژوهش ها چنین چیزی را نشان می دهند؛ کودکانی که بیشتر کتک می خورند احتمال بیشتری دارد که به تدریج دچار مشکلات رفتاری بشوند.

کتک زدن کودکان در سنین پایین، منجر به افزایش پرخاشگری در آن ها شده و ممکن است رشد شناختی شان را دچار خلل کند.

یک مطالعه که روی افراد اروپایی- آمریکایی، آفریقایی- آمریکایی و مکزیکی- آمریکایی ای که وضعیت اقتصادی پایینی داشتند، انجام شد، نشان داد کودکان نوپایی که در سنین 12 ماهگی، کتک خورده بودند، به احتمال زیاد در سن 3 سالگی رفتار های پرخاشگرانه بروز می دادند. آن ها همچنین در تست رشد ذهنی بی لی (Baley)، نمره های پایین تری کسب می کردند.

اما آیا پدر و مادر ها فقط در پاسخ به کوتاهی های فرزندانشان آن ها را کتک می زدند؟ یا آن ها را کتک می زدند چون پرخاشگر یا کند بوده اند؟

آیا ممکن است که رفتار کودک باعث کتک خوردنش شده باشد به جای این که کتک خوردن باعث پرخاشگر شدنش شده باشد؟

اگر چنین چیزی باشد، قاعدتا باید رفتار های پرخاشگرانه کودک قبل از کتک خوردن هم وجود داشته باشد و این چیزی نیست که پژوهشگران مشاهده کرده اند. آن ها کودکان را وقتی 2 ساله بودند هم بررسی کردند تا ببیند آیا پرخاشگری یا کندی ذهنی دارند یا خیر، و چنین چیزی نبود.

مطالعاتی هم که روی کودکان پیش دبستانی انجام شد، همین نتایج را نشان می داد. حتی با این که دلایل دیگر اینگونه مشکلات رفتاری، مانند غفلت، سوء استفاده یا داشتن مادری با مشکلات روحی روانی، کنترل شدند.

بار دیگر تاکید می کنیم که این ارتباط ( بین کتک زدن و داشتن مشکلات رفتاری ) حتی بعد از از بین بردن تاثیر عوامل دیگر مانند: مشکلات روحی مادر ، خلق و خوی کودک و وضعیت اقتصادی – اجتماعی ، وجود داشت.

اما صبر کنید! این مطالعات آینده نگر همه چیز را بررسی نمی کنند. شاید تحمل بعضی کودکان واقعا خیلی سخت باشد. شاید مشکلات رفتاری شان صرف نظر از این که والدین چه طور برخورد کردند، به هر حال بدتر می شد.

این سوال برای رابرت لارزلر (Robert Larzelere) و همکارانش پیش آمده بود. آن ها درباره ارتباط بین کتک زدن و ضد اجتماعی شدن ابراز تردید کردند و نظرشان را این گونه توضیح دادند:

“ممکن است ارتباط و ارتباط مشاهده شده بین کتک خوردن و رفتار های ضد اجتماعی، توسط خود کودکان ایجاد شده باشد. بعضی بچه ها سرکش تر از بقیه هستند و ممکن است حساسیت برانگیز تر باشند. “

اما اگر این نظریه درست باشد، باید بین رفتار های ضد اجتماعی و همه ی تکنیک های انضباط بخشی ارتباط وجود داشته باشد نه فقط با تنبیه بدنی.

لارزلر و تیمش نظریه شان را به این ترتیب بررسی کردند: آن ها نتایج یک پژوهش که نشان دهنده ی همبستگی بین کتک زدن و رفتار ضد اجتماعی بود را دوباره آنالیز کردند.

و نتیجه؟ علاوه بر وجود ارتباط بین رفتار ضد اجتماعی و کتک خوردن آن ها این ارتباط ها را هم پیدا کردند:

◉ ارتباط بین رفتار ضد اجتماعی و محروم سازی ( نوعی از تنبیه، به معنای محروم کردن کودک از چیز هایی که دوست دارد)

◉ ارتباط بین رفتار ضد اجتماعی و روان درمانی

.

تنبیهاتی برای کودکانی که تنبیه رویشان اثر ندارد!

◉ چیز متفاوتی را امتحان کنید: اگر تنبیه در کم کردن رفتار های بد کودک تاثیری ندارد، دلیل ندارد به انجام دادن آن ادامه بدهید.

◉ توقعات تان را به طور واضح بیان کنید: به کودک یادآوری کنید چه توقعاتی از او دارید و یک شانس دیگر برای خوب بودن به او بدهید.

◉ پیامد های طبیعی را بپذیرید: وقتی تنبیه شما منطقی و متناسب با اشتباه کودک تان باشد ، آن ها شانس بیشتری برای اصلاح رفتار خود دارند.

◉ کار های خوب را تحسین کنید: فقط رفتار های غلط را تنبیه نکنید، عادت کنید که تصمیمات خوب و درست را هم دیده و آن ها را تحسین کنید.

◉ از جنگ قدرت بپرهیزید: این که بخواهید قدرت تان را به رخ فرزندتان بکشید، ذهنیت تیمی خانوادگی تان را تضعیف می کند و در بهبود روابط شما تاثیر سوء خواهد گذاشت .